บานพับเป็นอุปกรณ์สำคัญมาก แต่มักจะถูกมองข้ามเสมอโดยคนส่วนใหญ่จะไปเน้นให้ความสำคัญกับอุปกรณ์ที่จับต้องได้เช่น มือจับ ชุดล็อคต่างๆ ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วบานพับเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการติดตั้งบานประตูกับวงกบ บานประตูจะใช้งานได้ดีหรือไม่ แข็งแรงทนทานหรือไม่ คำตอบอยู่ที่ สิ่งเล็กเล็กที่เรียกว่า  “บานพับ”

บานพับเป็นอุปกรณ์สำหรับใช้ติดตั้งบานประตูเข้ากับวงกบ ทำหน้าที่เป็นจุดหมุนเพื่อให้บานประตูเปิดปิดได้ โดยบานพับจะรับน้ำหนักของบานประตู แล้วถ่ายเทน้ำหนักไปสู่วงกบ บานพับจะรับน้ำหนักตลอดเวลา ถ้าบานพับที่ไม่ดี ไม่มีคุณภาพ อายุการใช้งานก็จะสั้นลง มีเสียงดัง ฝืด เป็นสนิมได้ เกิดการบิดงอโยกคลอน ซึ่งส่งผลให้บานตกหรือหลุดได้ ดังนั้นการพิถีพิถันและให้ความสำคัญกับการเลือกใช้จะมีส่วนทำให้อายุการใช้งานของบานประตูยาวนานขึ้น

ประเภทของบนพับ   โดยทั่วไปบานพับจะมีลักษณะเป็นแผ่นโลหะ 2 ชิ้น ยึดติดด้วยกันด้วยแกนโลหะโดยมีแหวนรอง ทำหน้าที่เป็นจุดหมุน ที่แผ่นโลหะจะเจาะรูไว้สำหรับขันสกรูยึดกับบานและวงกบ บานพับมีหลายประเภท มีทั้งแบบทำจากเหล็ก ทองเหลือง อลูมิเนียม หรือสแตนเลส มีหลายขนาด ทั้ง 3 , 4 หรือ 5 นิ้ว มีทั้งแบบเป็นแหวนรองธรรมดา หรือแหวนรองแบบมีลูกปืน ซึ่งจะช่วยลดการสึกหรือของบานพับ แต่ละประเภทก็จะมีความเหมาะสมในแต่ละงานแตกต่างกันไป ดังนั้นจึงควรเลือกใช้ให้ถูกต้องเหมาะสม

การเลือกใช้บานพับ 

1 วัสดุ  ต้องเลือกใช้ให้ถูกต้องเหมาะสม ถ้าเป็นประตูภายใน สามารถเลือกใช้แบบที่ทำจากเหล็กได้ แต่ถ้าประตูอยู่ภายนอก หรือห้องน้ำ หรือส่วนที่เปียกชื้นก็ควรเลือกใช้แบบที่ทำจากสแตนเลสเพื่อป้องกันการเป็นสนิม

2 ขนาด  บานพับที่นิยมใช้กับประตูจะมีหลักๆ 2 ขนาดคือ 4 นิ้วและ 5 นิ้ว ซึ่งเป็นขนาดที่เหมาะสม ส่วนความหนาจะอยู่ที่ 2.5 และ 3 มม.

3 จำนวน  จำเป็นต้องรู้ว่าประตูที่ใช้มีน้ำหนักเท่าไหร่ จึงสามารถคำนวณได้ว่าจะใช้บานพับกี่ตัวจึงจะเหมาะสม โดยที่ประตูพีวีซี มีน้ำหนักอยู่ที่ประมาณ  10-15 กก. ประตู HDF หรือประตูไม้อัดประกอบ มีน้ำหนักอยู่ประมาณ 20-25 กก. ประตูไม้จริง มีน้ำหนักอยู่ที่ประมาณ 40-60 กก. สำหรับประตูที่มีน้ำหนักไม่เกิน 25 กก. จำนวนบานพับที่เหมาะสมสำหรับติดตั้งบานประตูอยู่ที่ 3 ตัว โดยติด 3 ตำแหน่ง คือบน กลางและล่าง เฉลี่ยให้สวยงาม แต่หากประตูมีน้ำหนักเกิน 25 กก. ควรติดตั้งเพิ่มเป็น 4 ตัวโดยตัวที่ 4 ให้ติดตำแหน่งด้านบนต่ำกว่าบานพับตัวแรกเล็กน้อย เพื่อช่วยรับน้ำหนักบาน กันไม่ให้บานตก

การติดตั้งบานพับ   ปกติช่างจะทำการวัดระยะเพื่อทำการติดตั้งบานพับ เมื่อได้ระยะที่จะทำการติดตั้งบานพับแล้ว ก็จะทำการสกัดขอบบานประตูให้ลึกเท่ากับความหนาของบานพับเพื่อให้บานพับจมเสมอกัน จากนั้นก็ทำแบบเดียวกันกับบังใบของวงกบ เพื่อไม่ให้ช่องห่างระหว่างวงกบกับบานมากเกินไปและทำให้บานประตูไม่สวยงาม เมื่อทำการสกัดวงกบและบานประตูจนครบเรียบร้อยแล้วก็ทำการติดตั้งบานพับเข้ากับวงกบประตู แล้วยกบานประตูเข้าตำแหน่งแล้วใช้สกรูขันยึดบานพับกับขอบบานจนครบ จากนั้นทำาการติดตั้งมือจับและชุดอุปกรณ์ล็อคและทดสอบการเปิดปิด เป็นอันเรียบร้อย

ปัญหาของการติดตั้งบานพับ   จากการใช้บานพับแบบปรกติทั่วไปซึ่งมีลักษณะแบบทับซ้อนกัน ทำให้ต้องมีการสกัดขอบบานและบังใบของวงกบ นอกจากจะเสียเวลาแล้ว อาจเกิดความผิดพลาดได้ เช่น สกัดลึกเกินไป   ใหญ่เกินไป   สกัดผิตำแหน่ง สกัดแฉลบเป็นต้น เหล่านี้ก่อให้เกิดความเสียหายให้กับบานประตูได้

บานพับติดลอยแบบไม่ต้องสกัดฝัง    ปัจจุบันได้มีการออกแบบและพัฒนาบานพับแบบใหม่ให้มีความสวยงาม ใช้งานได้ง่าย เป็นแบบบานพับระนาบเดียวกัน ซึ่งไม่ต้องสกัดฝังบานพับอีกต่อไป ซึ่งบานพับแบบนี้มีข้อดีหลายประการ

1 ติดตั้งได้ง่าย  เพียงวางทาบที่ตำแหน่งที่ต้องการติดตั้งบานพับ จากนั้นก็ทำการเจาะและขันยึดด้วยสกรูให้แน่นหนา

2 ลดเวลาการทำงาน ไม่ต้องเสียเวลาสกัดฝังบานพับ ทำให้ประหยัดเวลา ทำงานได้อย่างรวดเร็ว สามารถติดตั้งได้ทันที

3 ลดความเสียหาย   เนื่องจากไม่ต้องสกัดฝังจึงไม่เกิดความผิดพลาดจากการสกัดผิดตำแหน่ง สกัดลึกหรือแฉลบ

4 เรียบร้อย สวยงาม   เมื่อไม่ต้องสกัดจึงทำให้ได้บานประตูสภาพเดิมๆ เรียบร้อยสวยงาม

5 ปรับเปลี่ยนได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก  จะเป็นการดีแค่ไหนหากจำเป็นต้องเปลี่ยนบานประตูที่ชำรุดเสียหาย และหากไม่ใช่ช่างฝีมือที่มีทักษะ และต้องเปลี่ยนประตูด้วยตัวเอง การใช้บานพับแบบไม่ต้องสกัดฝังจะช่วยลดขั้นตอนการติดตั้งให้สะดวกและง่ายดายขึ้น

ดังนั้นการเลือกบานพับที่เหมาะสม จึงเป็นสีงที่ควรให้ความสำคัญและไม่ควรมองข้ามอีกต่อไป เพื่อให้ประตูบานสวยของคุณอยู่คู่บานไปนานๆ